EVALUASIE VAN DIE ARTIKEL

“A high incidence of species substitution and mislabelling detected in meat products sold in
South Africa” deur Cawthorn et al. in Food Control 2013, Vol. 32, 440 – 449
Van die berigte in die pers oor die navorsingsresultate van genoemde artikel is feitelik nie
korrek nie. Minstens een Sondagkoerant (Rapport) het berig vleis van waterbuffels is naas
dié van donkies en bokke aanwesig in 68% van die vleisprodukte wat getoets is. Die regte
feite is 68% van die vleisprodukte wat getoets is het species bevat wat nie op die etiket
aangedui is nie, met soja en gluten (>28%), vark (37%) en hoender (23%) wat die meeste
voorgekom het sonder dat die produkte so ge-etiketeer is. Die korrekte feite is: waterbuffel
het in 1 uit 20 hamburgers patties (5%), 2 uit 41 maalvleis monsters (5%) en 1 uit 30
worsmonsters (3%) voorgekom, wat getoets is. Donkie het net in 1 uit 30 worsmonsters
(3%) voorgekom. Dit beteken waterbuffel het in minder as 3% en donkie in minder as 1%
van die vleisprodukte wat getoets is voorgekom. Dit is erg genoeg. Die skuldiges behoort
bekend gemaak en vervolg te word want hulle bring die hele vleisbedryf in diskrediet.
Dit is ook belangrik om daarop te let dat DNA gebruik is vir identifikasie en dus kon baie
klein hoeveelhede van ‘n specie opgetel word. Dit was dus ook nie moontlik om te bepaal of
die kontaminasie deur doelbewuste vermenging was of weens apparaat en toerusting wat
nie behoorlik skoongemaak word na een specie hanteer is nie. Indien die worsmonsters met
die derm ontleet is, gaan daar uiteraard vark DNA teenwoordig wees as varkderms vir die
maak van die wors gebruik is.
Sekere van die aannameas is ook op beperkte getalle gebaseer. So is daar byvoorbeeld
slegs een monster van bees weenseworsies, varkwors, Springbok biltong en Frankfurters
ontleed. Net so is slegs twee monsters van bees droëwors, beesbrood (beef loaf) en Koedoe
biltong ontleed.
Neem ook kennis dat geen perde DNA gevind is in die 139 monsters wat ontleed is nie.
‘n Deel van die oplossing lê waarskynlik in die opvoeding van slagters. Omdat DNA gebruik
is vir identifikasie kan baie klein hoeveelhede van ‘n specie opgetel word. Dit was dus nie
moontlik om te bepaal of die kontaminasie deur doelbewuste vermenging was of weens
apparaat en toerusting wat nie behoorlik skoongemaak word nie. Dit is egter ook belangrik
dat almal in die waardeketting, insluitende die verbruiker, kennis neem van die wet op
korrekte ettiketering.